Lieve mensen,

Gisteren, zondag 22 februari was het de internationale dag van het slachtoffer. Dit is een ruime aanduiding. Wat bedoelen we eigenlijk met een slachtoffer. De oorspronkelijk betekenis van slachtoffer is dat iemand, meestal een dier maar soms een mens geofferd wordt aan een godheid. Deze betekenis is gelukkig in onbruik geraakt. De informatiebron Wikipedia meldt dat we tegenwoordig iemand die een schokkende gebeurtenis heeft ondergaan, aanduiden met het begrip slachtoffer. Je kan dus slachtoffer zijn van een ingrijpende gebeurtenis. Zo kun je slachtoffer zijn van huiselijk geweld. U kent het spotje wel: het houdt niet op…. niet vanzelf….. Een wat vreemde aanduiding eigenlijk ‘huiselijk geweld’, want huiselijk hoort niet bij geweld. Maar goed, we voelen wel aan wat er wordt bedoeld. Je kan slachtoffer zijn van machtsmisbruik, van oorlog, van een natuurramp of van andere rampen die in jouw leven plaatsvinden. Voor al die mensen is er slachtofferhulp. Nu vind ik wel dat er grenzen gesteld moeten worden aan wie we een slachtoffer noemen. Toen wij nog in Andel woonden werd op de avond voor moederdag een aantal stoelen uit de tuin van de pastorie gestolen. Op zateravond zaten we er nog gezellig op te kletsen en de volgende dag waren ze foetsie. Waarschijnlijk had iemand nog geen cadeau voor moederdag en daar de winkels gesloten waren, leende die persoon onze stoelen zonder ze overigens ooit terug te brengen. Toen ik hiervan toch maar melding maakte bij het bureau van de politie vroeg men mij met een serieus gezicht of ik slachtofferhulp wilde. Dat leek me niet nodig want zo schokkend was deze diefstal niet. Overigens om misverstanden te voorkomen vind ik het bijzonder goed dat er hulp is voor mensen die een traumatische gebeurtenis hebben meegemaakt. Daar ben je maar zo niet overheen, als je er al overheen kan komen.

Ook zijn er mensen, en soms zijn we dat zelf, die in de slachtofferrol kruipen. Meestal is het zo dat we dat zelf niet doorhebben. Je hebt dan het gevoel dat iedereen tegen jou is en dat jij altijd het slechtste deel treft. Ook in een conflict kun je in de slachtofferrol schieten. Hoe kom je in de slachtofferrol? Je voelt jezelf het slachtoffer van de ander en dan zie je niet welk aandeel jezelf in het conflict hebt, je legt de schuld geheel of grotendeels bij de ander en je neemt ook zelf geen verantwoordelijkheid op je. In een slachtofferrol kruipen is een overlevingsmechanisme dat meestal voortkomt uit patronen van vroeger. Als iemand eenmaal in een slachtofferrol zit, is hij of zij daar moeilijk uit te krijgen. Het lijkt een veilige plek, maar is het niet. Het maakt meer stuk dan je lief is. Juist door los te komen van deze slachtofferrol kun je vrijheid en gelijkwaardigheid in de relatie ervaren.

Ik was ook weer wat aan het lezen over de zogenaamde RET theorie (rationeel-emotieve gedragstheorie). In deze theorie gaat het over veranderingen in denkpatronen en gedrag. Kees Roest heeft er een aardig en toegankelijk boekje over geschreven. De titel is ‘Niets moet, alles mag; een praktische handleiding voor gezond denken en zelfvertrouwen.’ Hij benoemt daar compact de kerngedachte van RET: Het zijn niet de gebeurtenissen die bepalen hoe we ons voelen en wat we vervolgens doen, maar onze opvattingen over de gebeurtenissen. En zo is het maar net. Het is elke dag weer lastig om ons in het handelen niet te laten leiden door wat anderen er van zouden vinden.

Zo dat is al weer een heel verhaal op maandagmorgen. Maar goed het is bijna vakantie voor ons. Deze week nog hard aan de slag en voor mijn gevoel is er nog veel te doen. Vrijdagmiddag nog een bruiloft dan de auto inpakken en zaterdag naar de sneeuw. Wij hebben er wel zin in. Tussen mijn boeken kwam ik de titel ‘De oudste broer’ tegen. Het lijkt me een aardig boek voor de ontspanning. Deze gaat dus in de tas. Wellicht herken ik er wat in als oudste broer. In de volgende blog kom ik er nog wel even op terug. Die blog verschijnt overigens pas op maandag 9 maart.

Ik sluit graag af met een uitspraak van de filosoof Pascal:

‘Vele dingen die zeker zijn worden tegengesproken.
Vele dingen die onwaar zijn worden zonder tegenspraak aangenomen.’

Ik wens u een goede tijd!
ds. Wouter
Te volgen op Twitter @wouterschraven