Kent u het liedje ‘Er stond een paal in de tuin, ja, ja een paal in de tuin, bij buurman Wouter’. De gele praatpaal is voor het laatst gesignaleerd in de Brugkerk. Tijdens een kinderdienst stond tie daar te pronken als voorloper van onze iphone. Het ging in deze dienst over appen en praten met God. Kun je God ook een appje sturen? De kinderen wisten dat dit niet kan, maar het zou wel handig zijn, zo vonden ze. Wat zou je dan berichten aan de Here God? De kinderen hadden van alles bedacht. Uiteindelijk vonden we samen dat gewoon praten met elkaar en met God toch maar het allerbeste is. Appen kun je overal. Maar achter het stuur is het levensgevaarlijk en verboden en binnenkort word je ook bekeurd voor appen op de fiets. Toen ik aan de kinderen vroeg hoe je iemand noemt die appt op het toilet werd het even heel stil en ik zal bedenkelijk kindergezichtjes. Het antwoord bleef wel hangen, ‘flapp-drol’. De praatpaal is nog niet terug zo zag ik vanmorgen. Binnenkort is hij te zien in het gebouw van de HKU, de Hoge School voor kunsten in Utrecht. Mooi dat tie daar naar toe mag.

Het begrip innerlijke ruimte houdt me de laatste tijd wat bezig. Ik kwam het tegen in een boek van Carlo Leget. Ik herlas delen uit dit boek in de voorbereiding op een toerustingsavond over ‘pastorale en ethische vragen bij het levenseinde’. Leget gebruikt het begrip ‘innerlijke ruimte’ in verband met de ars moriendi. Ars moriendi betekent: stervenskunst. Hoe ging dat vroeger? En hoe gaan we daar nu in een sterk geïndividualiseerde en geseculariseerde wereld mee om. Leget omschrijft innerlijke ruimte als een metafoor. Dit betekent dat het ergens voor staat en naar verwijst. Naar diepere lagen en verlangens van een mens. Innerlijke ruimte wil zeggen dat je niet geheel opgaat in dat wat je overkomt. Het is een hele kunst om in hoofd en hart ruimte over te houden voor iets nieuws of iets moois dat zich aandient. Innerlijke ruimte kan bekneld raken door irritatie, werkdruk, angst of verdriet. Je kunt dan niet meer relativeren en op verschillende manieren naar gebeurtenissen kijken. Je raakt dan helemaal opgeslokt door je ziekte, je angst, de naderende dood of schuldgevoel. Geloof, humor en relativeringsvermogen kunnen je helpen om de innerlijke ruimte te creëren.

Aanstaande woensdag is die toerustingsavond voor onze kerkenraad en wijkteams. In de voorbereiding lees ik nu nog het boek Voltooid leven, over leven en willen sterven. Het is de neerslag van een groot onderzoek dat gedaan is door Els van Wijngaarden. Zij is als docent en onderzoeker verbonden aan de Universiteit voor Humanistiek. Daar is ze eind 2016 gepromoveerd op ‘de ervaringswereld van het voltooide leven’. Haar onderzoek is uniek: wereld wijd is zij de eerste wetenschapper die ouderen zo indringend over dit onderwerp heeft geïnterviewd. Het is zeker interessant om te lezen, maar soms ook schokkend. Een aantal thema’s komt Els van Wijngaarden bij alle deelnemers aan het onderzoek tegen. Bijvoorbeeld ‘fundamentele eenzaamheid’, ‘er niet meer toe doen’ en ook ‘verlies van eigenheid’. Voltooid leven. Het klinkt eigenlijk te vriendelijk en te mooi. Wanneer is een leven voltooid. Ethicus en theoloog Frits de Lange betoogt dat niemand eigenlijk weet wat een voltooid leven is. Een voltooid leven is geen vaststaand feit. Het heeft te maken met angst voor wat komen gaat, de aftakeling, het verdere verlies van waardigheid, zelfstandigheid en gezondheid. Het liefst willen we oud worden zonder het te zijn.  Welnu, al weer wat heftige onderwerpen op de maandagmorgen. Ik wens u en jou een fijne week onder de zegen van de Heer. Geniet van de tijd en van het prachtige weer.

Ik sluit graag af met een paar woorden uit lied 723

Waar God de Heer zijn schreden zet

daar wordt de mens, van dwang gered,

weer in het licht geheven.

Als ‘sHeren woord weerklint met macht

wordt aan het volk dat Hem verwacht

de ware troost gegeven.

Zijn Geest weerstaat de valse schijn

en schrijft in harten het geheim

van ’s Vaders grote daden.

Zo leven wij om Christus’ wil 

te allen tijd gerust en stil

alleen van zijn genade. 

Ds. Wouter

Volgende blog verschijnt op maandag 4 maart